Tiny Forests

Laatst bewerkt op: 03-11-2020

Wat houdt het in

Een Tiny Forest® is een klein stadsbos ter grootte van een tennisbaan (200-250 m2), waarin 600 bomen verdeeld over 25-40 boomsoorten worden aangeplant. Het bos moet overal ten minste 4 meter breed zijn. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van inheemse soorten. De bodem wordt afgedekt met een dikke mulchlaag en de eerste jaren wordt het bosje omheind om de jonge aanplant te beschermen. Het bosje moet minstens 10 jaar ongestoord kunnen blijven staan. Daarnaast worden er voorwaarden gesteld aan participatie door buurtbewoners, scholen en overheden. Het doel van de aanleg van een Tiny Forest is om bij te dragen aan biodiversiteit in de stad, om jongeren meer bij de natuur te betrekken en om een ontmoetingsplek voor buurtbewoners te creëren. Voor particulieren geldt een minimum oppervlak van 100 m2 en zijn er verder geen sociale voorwaarden. Wageningen Environmental Research monitort structureel 11 Tiny Forests.

Bijdrage aan klimaatmitigatie

Van de 11 Tiny Forests die door Wageningen Environmental Research gemonitord worden, is in 2020 de gemiddelde jaarlijkse CO2-vastlegging bepaald. Het protocol waarmee deze CO2-vastlegging kan worden bepaald, is hier te downloaden: Nederlandse versie en Engelse versie. De variatie tussen de Tiny Forests wat betreft boomsoortenkeuze, bodemgesteldheid en plantdichtheid is groot, wat terug te zien is in de grote verschillen in CO­2-vastlegging. Wel is te zien dat oudere Tiny Forests een hogere CO2-vastlegging realiseren, met als uitschieter TF Groene Woud (gem. jaarlijks 631,2 kg CO2-eq). Er zijn echter ook enkele Tiny Forests die een erg lage CO2-vastlegging realiseren, zoals TF Bostimist (gem. jaarlijks 4,3 kg CO2-eq). Dit wordt mede veroorzaakt door vandalisme in de jonge aanplant (bomen zijn door midden gebroken en later weer uitgelopen). Onderstaande tabel geeft de CO2-vastleggingen weer per Tiny Forest, zoals die in mei 2020 zijn bepaald. De volledige analyse is hier te vinden.

In dit onderzoek wordt een gemiddelde CO2-vastlegging van 127,5 kg CO2-eq gevonden, voor Tiny Forests in de leeftijd van 1 tot 5 jaar. Dit komt redelijk overeen met de ca. 120 kilo CO2/jaar die in Boosten et al. (2020) wordt genoemd voor nieuw bos (250 m2) in de eerste 10 jaar na aanleg. Het ligt echter in de lijn der verwachting dat de CO2-vastlegging in de Tiny Forests blijft groeien, gezien de jonge leeftijd van de aanplant. Naar verwachting zal de CO2-vastlegging in een gemiddeld Tiny Forest tot 50 jaar na aanplant blijven groeien, tot een stabiel niveau van ongeveer 250 kilo CO2 per jaar. Dit is de gemiddelde CO2-vastlegging van Nederlands bos [Boosten et al., 2020].

Bij een eerdere theoretische exercitie werd voor elk Tiny Forest een CO2-vastlegging van 250 kilo per jaar aangenomen, ongeacht leeftijd. De analyse die is uitgevoerd op basis van data uit de 11 bovengenoemde Tiny Forests toont aan dat er grote verschillen zijn tussen de Tiny Forests, wat vooral wordt veroorzaakt door de leeftijd van het Tiny Forests en de soorten die zijn aangeplant. Er is nog weinig bekend over de groei van jonge bossen in Nederland. Onderzoek in Tiny Forests kan er aan bijdragen om deze kennislacune te dichten. Door de inventarisatie in (een deel van) de 11 Tiny Forests de komende jaren te blijven herhalen, kan er zeer nuttige data verzameld worden.

Bijdrage aan klimaatadaptatie

Meer groen in de stad kan bijdragen aan het verminderen van wateroverlast bij hevige neerslag en bijdragen aan het verlagen van de omgevingstemperatuur tijdens hittegolven door beschaduwing en verdamping.

Kosten en baten

De kosten voor een Tiny Forest worden in onderstaande tabel weergegeven aan de hand van een stappenplan. De grond wordt meestal gratis ter beschikking gesteld door een (semi)overheid.

Overige effecten

Kleine bosjes kunnen bijdragen aan de luchtkwaliteit in de stad door het invangen van fijnstof. Daarnaast richt het concept van Tiny Forests zich expliciet op het betrekken van buurtbewoners en scholen, wat positief kan uitpakken voor de sociale contacten in een buurt.

Tiny Forest Maathaibos in Almere

Aandachtspunten en risico’s

De naam Tiny Forest is gepatenteerd en mag niet zomaar gebruikt worden voor een klein stadsbosje. Voor meer informatie over de voorwaarden voor gebruik van deze naam zie https://www.ivn.nl/tinyforest.

Contactpersoon

Fabrice Ottburg, onderzoeker Wageningen Environmental Research

Fabrice.Ottburg@wur.nl

Meer informatie

https://www.ivn.nl/tinyforest

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tiny_Forest

Ottburg F, Lammertsma D, Bloem J, Dimmers W, Jansman H, Wegman R. 2018. Tiny Forest Zaanstad; Citizen Science en het bepalen van biodiversiteit in Tiny Forest Zaanstad. Wageningen, Wageningen Environmental Research, Rapport 2870 https://edepot.wur.nl/442150

https://www.bosplus.be/k/nl/news/view/33562/12551/tiny-forests-zijn-minibossen-de-toekomst.html

https://www.ted.com/talks/shubhendu_sharma_an_engineer_s_vision_for_tiny_forests_everywhere

Bleichrodt D, Bruns M, Teunissen W & Laine E (2019). Tiny Forest Handboek. Utrecht: IVN